Το Τέλος του Κόσμου όπως τον Γνωρίζουμε #2

Οι εγγραφές σε αυτό το ιστολόγιο για θέματα πολιτικής είναι από ελάχιστες έως ανύπαρκτες. Είχα γράψει πέρσι τον Μάϊο για "Το Τέλος του Κόσμου όπως τον Γνωρίζουμε" μία εγγραφή που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί αυτούσια και τώρα γιατί όπως όλοι καταλαβαίνουμε λίγα πράγματα έχουν αλλάξει σε ότι αφορά τον πυρήνα των προβλημάτων μας:

• εξακολουθούμε να έχουμε ένα πολύ μεγάλο και αναποτελεσματικά δημόσιο
• το ασφαλιστικό σύστημα είναι απολύτως χρεοκοπημένο
• οι ιδιωτικοποιήσεις έμειναν στα χαρτιά
• τα κλειστά επαγγέλματα παραμένουν κλειστά
• οι εξαγωγές παραμένουν περιορισμένες
• το σύστημα παιδείας πάει από το κακό στο χειρότερο
• οι φόροι έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο
• το δημόσιο έχει κάνει-επί της ουσίας-στάση πληρωμών

Φυσικά έγιναν και πολλά βήματα προς την σωστή κατεύθυνση, κυρίως από την κυβέρνηση Παπαδήμου, τα οποία χάνονται μέσα στο γενικότερο αρνητικό κλίμα και στην προεκλογική περίοδο που ανέστειλε κάθε προσπάθεια συνέχισης του μεταρρυθμιστικού έργου.

Η παροχολογία αντιμνημονιακών κομμάτων (και μη) έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο, ενώ όπως φαίνεται Λεφτά Υπάρχουν™ ακόμη(!) είτε:

1. σε απίθανα μέρη (πετρέλαια, ορυκτά, αέρια, μετοχές Ανατολής, κτλ.).
2. στο μεγάλο Κεφάλαιο, στην Ελβετία, στα ταμεία του ΟΠΑΠ, σε άγνωστα ισοδύναμα μέτρα.
3. σε εκβιασμούς των Ευρωπαίων εταίρων μας περί αμοιβαίας καταστροφής
4. στα εκτυπωτήρια μελλοντικών Δραχμών του Ελληνικού Κράτους.

Οι κακοί μετανάστες, οι μαϊμού συνταξιούχοι, οι διαπομπευμένες οροθετικές πόρνες και οι πρώτοι πολιτικοί πίσω από τα κάγκελα είναι η καινούργια καραμέλα για το φιλοθεάμων κοινό, όλως τυχαίως βδομάδες πριν τις κρίσιμες εκλογές. Λες και κανείς άλλος από το σύστημα εξουσίας δεν έχει ευθύνη για την κατάσταση αυτή εδώ και πολλά χρόνια.

Το Μνημόνιο #1 αντιμετωπίστηκε από όλους σαν ένα κακόγουστο αστείο, ασχέτως εάν στο μεγαλύτερο μέρος του δεν εφαρμόστηκε. Η προτροπή από την Τρόικα για 1/3 φόροι, 2/3 επιλεκτικές περικοπές εύκολα αντιστράφηκε σοσια-ληστρικά σε 2/3 φόροι, 1/3 οριζόντιες περικοπές, από ένα σύστημα του οποίου πρωταρχικός στόχος ήταν να αυτοπροστατεύσει τα συμφέροντα του, την ίδια του την υπόσταση. Αυτό σε συνδυασμό με την μεγάλη εξάρτηση της Ελληνικής οικονομίας από το κράτος επέφερε τους +1εκ ανέργους, τα λουκέτα, τις αυτοκτονίες.

Το Μνημόνιο #2 ήρθε και πραγματοποίησε την μεγαλύτερη ελεγχόμενη αναδιάρθρωση χρέους στην παγκόσμια οικονομική ιστορία χωρίς φαινομενικά να ανοίξει μύτη και εξυπηρέτησε κάποιους ειδικούς στόχους κλειδιά:

• κατέβασε το επίπεδο χρέους από αστρονομικά ύψη σε οριακά εξυπηρετήσιμα (ή όχι;)
• μετέτρεψε το χρέος από ιδιωτικό σε κατεξοχήν κρατικό/επίσημο, κάτω από Αγγλικό δίκαιο
•  αποστείρωσε τον Ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα από τα Ελληνικά τοξικά ομόλογα
• κέρδισε περισσότερο χρόνο για την Ευρωζώνη

Ταυτοχρόνως αποκάλυψε με απόλυτη σαφήνεια την αφερεγγυότητα του Ελληνικού κράτους. Αντί οι κερδοσκόποι να "χάσουν και τα πουκάμισά τους" όπως είχε πει ο κ. Παπακωνσταντίνου, προκάλεσε την κατάρρευση των Ελληνικών τραπεζών, των ασφαλιστικών ταμείων και το χάσιμο αποταμιεύσεων αφελών ιδιωτών που νόμισαν ότι είχαν να κάνουν με ένα σοβαρό κράτος.

Αφερεγγυότητα η οποία βέβαια δεν ήταν κάτι καινούργιο καθώς οι "κακές" αγορές το είχαν τιμολογήσει με απόλυτη ακρίβεια και σαφήνεια εδώ και καιρό, απλά εμείς προτιμούσαμε να χώνουμε το κεφάλι στην άμμο και να κατηγορούμε την παγκοσμιοποίηση, τους επενδυτικούς οίκους, τα τοκογλυφικά επιτόκια, τον ξένο δάκτυλο, κτλ.

Βλέπετε ήταν δύσκολο να παραδεχτούμε ότι έχουμε χρεοκοπήσει συνολικά σαν κράτος. Αυτό το ρημάδι το Ευρώ τελικά ήταν φτιαγμένο για υπεύθυνους λαούς. Ήταν σαν μας έδωσε ο μπαμπάς τα κλειδιά της Μερσεντές για να την πάμε για πλύσιμο. Εμείς την πήραμε, μαζί και την πιστωτική κάρτα από το πορτοφόλι της μαμάς, φορτώσαμε την παλιοπαρέα, κάναμε βόλτες στα κλαμπ και τα σκυλάδικα, σκορπίσαμε λουλούδια στην πίστα, οδηγήσαμε σαν τρελοί στην παραλιακή και τρακάραμε. Ο μπαμπάς ανέλαβε να πληρώσει τις ζημίες αλλά το χαρτζιλίκι πλέον είναι κομμένο. Ο άσωτος υιός θα πρέπει να δουλεύει τα επόμενα πολλά χρόνια για να ξεπληρώσει το χρέος. Διαφορετικά θα φύγει από το σπίτι.

Πραγματικά δεν ξέρω αν τα Μνημόνια είχαν/έχουν πιθανότητες επιτυχίες. Τουλάχιστο όχι με τον τρόπο που εφαρμόστηκαν χωρίς ουσιαστική ρήξη με τον τρόπο οργάνωσης του κράτους και αλλαγή στην διάρθρωση της Ελληνικής οικονομίας. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι μόνο μία Φιλελεύθερη συνταγή (μικρό κράτος/λίγοι φόροι) μπορεί να φέρει αποτέλεσμα. Το θέμα είναι ότι κανείς, πέραν μίας μικρής μειοψηφίας Φιλελεύθερων κομμάτων τα οποία μπαίνουν δεν μπαίνουν στην Βουλή, δεν επιθυμεί μία τέτοια λύση. Άλλωστε τα χέρια οποιασδήποτε μελλοντικής φιλοευρωπαϊκής κυβέρνησης είναι δεμένα μέσω των Μνημονίων ώστε ελάχιστες παρεκκλίσεις στο πρόγραμμα θα επιτραπούν από τους δανειστές μας.

Τουτέστιν, έχουμε μείνει με τις εξής επιλογές:

Α) Επιλέγουμε Ευρώπη, ψηφίζουμε φιλοευρωπαϊκά κόμματα που κινούνται εντός του Μνημονίου. Τώρα επειδή κανένας δεν εγγυάται ότι το σχέδιο θα πετύχει (και όποιος το κάνει ψεύδεται), γιατί πολύ απλά η Ελλάδα δεν είναι Γερμανία ούτε πρόκειται να γίνει μέσα σε 3 χρόνια, αργά ή γρήγορα η Ευρώπη θα πρέπει να αποφασίσει:

• Α1) Εάν θα προχωρήσει σε κάποια μεγαλύτερη οικονομική ενοποίηση που διασφαλίζει μεταφορά πόρων (επιδότηση του Νότου) και κάλυψη των ελλειμμάτων (Ευρωομόλογα, κτλ.)
• Α2) Εάν θα διαμορφώσει μία Ευρώπη πολλών ταχυτήτων με διάσπαση σε μικρότερα γκρουπ (Βορράς/Νότος) με διαφορετικά νομίσματα ή και πλήρη επιστροφή σε Εθνικά νομίσματα για όλους, αλλά πάντα στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το κλειδί αυτής της πορείας είναι ότι ακολουθούμε γενικά τις επιταγές της ΕΕ, μεταρρυθμίζουμε όσο μπορούμε το κράτος και την οικονομία και εφόσον είμαστε καλοί μαθητές, η Ευρώπη δεν πρόκειται να μας αφήσει μόνους. Το μαρτύριο της σταγόνας θα εξακολουθεί να υφίσταται γιατί πολύ απλά χρειάζονται πολλά χρόνια για να γίνουμε επιτέλους σοβαρό κράτος, αλλά είναι στο χέρι μας να επιταχύνουμε τις μεταρρυθμίσεις ώστε να ανακάμψουμε γρηγορότερα. Όσο χρέος μπορεί να αποπληρωθεί θα αποπληρωθεί, το υπόλοιπο κρατικό θα κουρευτεί, γιατί δεν γίνεται και αλλιώς.

Β) Επιλέγουμε αντιευρωπαϊκά κόμματα, αποκηρύσσουμε το Μνημόνιο, δείχνουμε στην Ευρώπη το μεσαίο δάκτυλο και προσευχόμαστε. Γιατί το τί θα γίνει από εκεί και έπειτα, κανείς μα κανείς δεν ξέρει και δεν μπορεί να εγγυηθεί (και όποιος το κάνει ψεύδεται). Άλλωστε οι Μάγια προέβλεψαν το 2012 σαν το τέλος του κόσμου, οι εκλογές θα μας προβληματίσουν τώρα;

• Β1) Οι πιο γενναίοι πιστεύουν ότι ο εκβιασμός θα πιάσει. Υπό τον φόβο ενός ντόμινο καταρρεύσεων στις άλλες υπερχρεωμένες οικονομίες οι Ευρωπαίοι θα υποχωρήσουν και θα μας απαλλάξουν από τον ζυγό του Μνημονίου. Θα τους χορέψουμε στο ταψί κοινώς γιατί εμείς είμαστε μάγκες. Δεν πληρώνω-δεν πληρώνω. Μπορεί και να πιάσει, ποιος ξέρει;. Βέβαια το πιο πιθανό είναι ότι οι δανειστές μας δεν θα μασήσουν και αργά ή γρήγορα θα φροντίσουν ώστε...
• Β2) Η κάνουλα του δανεισμού να κλείσει. Η λιγοστή ρευστότητα θα στερέψει και ακριβώς επειδή ο εφιάλτης αδυναμίας πληρωμών μισθών/συντάξεων θα γίνει πραγματικότητα η Ελληνική κυβέρνηση δεν θα έχει άλλη επιλογή από την επιστροφή σε εθνικό νόμισμα, τη δέσμευση καταθέσεων, κτλ. Τα σενάρια τύπου Αργεντινής θα ξετυλιχτούν μπροστά στα μάτια μας, μόνο που εμείς δεν θα είμαστε απλοί θεατές, αλλά πρωταγωνιστές. Έτσι απλά.

Κάπου εκεί τελειώνει και το Ευρωπαϊκό όνειρο για την Ελλάδα. Και πολύ κράτησε κάποιοι θα πουν. Ίσως να έχουν δίκιο, γιατί εδώ είναι Βαλκάνια, δεν είναι παίξε-γέλασε! Δραχμή και πάλι δραχμή θα αναφωνήσουν πολλοί με ανακούφιση. Και πληθωρισμός βέβαια. Και μαύρο χρήμα. Και πολιτικό χρήμα. Και συνδικάτα. Και διαπλοκή. Και φοροδιαφυγή. Και κλειστά επαγγέλματα. Και ρουσφέτια. Και φακελάκια. Και αναξιοκρατία. Και γραφειοκρατία. Και γρηγορόσημα. Και αγγελιόσημα. Και ευγενή ταμεία. Και τσολιαδάκια στην Ακρόπολη. Και συρτάκι για τους Γερμανούς που θα κάνουν επιτέλους φτηνές διακοπές στην Ελλάδα. Και γλύψιμο στους Εφοπλιστές που θα παρακαλάμε να φέρουν κανένα δολάριο συνάλλαγμα στην χώρα. Και εθνικιστικές κορώνες από τους πολιτικούς/τσιφλικάδες με τα 50 ακίνητα και τα εκατομμύρια ευρώ καταθέσεων. Και, και και...

Ασχέτως σεναρίου, αυτό που δεν εξηγούν επαρκώς οι πολιτικοί μας και που δείχνει να μην θέλει να καταλάβει η Ελληνική κοινωνία είναι η βεβαιότητα ότι θα γίνουμε φτωχότεροι. H φορολογία θα αυξηθεί εφόσον θα καταργηθούν οι φοροαπαλλαγές. Οι φόροι στα ακίνητα θα παραμείνουν, απλά θα αλλάξουν όνομα. Οι συντάξεις θα μειωθούν και άλλο γιατί πολύ απλά δεν υπάρχει σάλιο. Οι μισθοί θα μειωθούν λίγο ακόμα μέχρι να αποκατασταθεί η περιβόητη ανταγωνιστικότητα και να μπορέσουμε να εξάγουμε σε ικανοποιητικό επίπεδο. Δημόσιοι υπάλληλοι θα απολυθούν. Οι κοινωνικές μεταβιβάσεις θα μειωθούν. Και το αρνητικό σπιράλ θα συνεχιστεί 1-2 χρόνια ακόμα μέχρι να αναστραφεί η πορεία των πραγμάτων.

Αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα, μαγικές λύσεις δυστυχώς δεν υπάρχουν. Στο κακό σενάριο Α τα πράγματα είναι περισσότερο ομαλά και ελεγχόμενα. Στο καταστροφικό σενάριο Β απρόβλεπτα ίσως και επικίνδυνα. Τρίτος δρόμος δεν νομίζω να υπάρχει.

/Δημήτρης Ανδρεάδης